مکان سوم

ری اولدنبرگ، جامعه شناس شهری، در مورد اهمیت مکان‌هایی برای تجمع عمومی غیررسمی در کتابش به نام “تحسین مکان سوم” (2000)، «مکان سوم» را مکانی عمومی در یک فضای سبز می‌داند که مردم می‌توانند در آن جمع شوند و با هم تعامل داشته باشند. از آن جا که خانه‌هایمان را مکان اول می‌دانیم و کار در جایگاه دوم قرار می‌گیرد، عبارت «مکان‌های سوم» شکل گرفته است. برخلاف مکان‌ اول (خانه) و مکان‌ دوم (کار)، مکان‌های سوم به افراد این امکان را می‌دهند که نگرانی‌های خود را کنار بگذارند و به سادگی از همراهی و گفتگو با اطرافیان خود لذت ببرند. مکان‌های سوم «میزبان اجتماعات منظم، داوطلبانه، غیررسمی و مورد انتظار افراد فراتر از فضای خانه و کار هستند». اولدنبرگ توضیح می‌دهد که beer garden (فضاهای باز برای نوشیدن آبجو)، خیابان‌های اصلی، بارها، کافه‌ها، قهوه‌خانه‌ها، دفاتر پست و سایر مکان‌های سوم، قلب نشاط اجتماعی یک جامعه هستند. این فضاها که شالوده یک دموکراسی کارآمد را فراهم می‌کنند، برابری اجتماعی را با هم‌سطح کردن وضعیت مهمانان و فراهم کردن زمینه‌ای برای سیاست‌های مردمی و در نتیجه ایجاد عادات انجمن‌های عمومی و ارائه حمایت روانی از افراد و جوامع، ارتقا می‌دهند. عمدتا نیازهای جامعه به مکان‌های سومی است که بین فضای خصوصی زندگی اشخاص و اجتماع تعادل ایجاد کنند. مکان‌های سوم چیزی بیش از یک مکان برای تجمع عمومی غیررسمی نیستند.

مشتری‌های ثابت یک مکان سوم شخصیت آن را تعریف می‌کنند و مکان‌های سوم روحیه‌ی سرزنده‌تری دارند که با فضاهای دیگری که افراد در آن تعامل جدی‌تری دارند در تضاد است. اگرچه مکان سوم محیط خیلی متفاوتی با خانه دارد اما به طرز قابل توجهی شبیه به یک خانه خوب در آسایش و حمایت روانی است. آن‌ها قلب سرزندگی اجتماعی یک جامعه و پایه‌های دموکراسی هستند، اما متاسفانه، آن‌ها یک جنبه رو به کاهش از چشم انداز اجتماعی آمریکا را تشکیل می‌دهند.

کاملا برخلاف خیابان‌های اصلی، مرکز خرید پر از افراد غریبه است. وقتی مردم در جریان یکنواخت و مداوم ترافیک افراد در مراکز خرید می‌چرخند، چشم آن‌ها به چهره‌های آشنا خیره نمی‌شود، چون احتمال دیدن یک دوست یا آشنا را نمی‌دهند یا شاید اتفاقی نیست که در یک مرکز خرید انتظارش را داشت. دلیل آن ساده است. مرکز خرید برای این است تا به بسیاری از کسب و کارهای دورافتاده در منطقه خود خدمات رسانی کند. ارتباط کمی بین این کسب و کارها وجود دارد و ارتباط بیشتری شکل نمی‌گیرد. اکثر آن‌ها نقاط کانونی یا تنظیمات جدی‌ای ندارند و در نتیجه، مردم به طور گسترده با یکدیگر آشنا نمی‌شوند، حتی در محله‌های خود، در حالی که محله‌ی آن‌ها تنها بخش اقلیت مشتریان این مرکز خرید است. کافه‌ها امروزه نمونه‌ی بسیار خوبی برای مطالعه و گسترش مکان‌های سوم هستند، مکان‌هایی در فاصله‌ی بین خانه و محل کار که طیف گسترده‌ای از کاربری‌ها را پوشش می‌دهند، حلقه‌ی گمشده‌ی فضای عمومی با دسترسی خصوصی که برای جامعه و اجتماع باکیفیت و هم‌افزا بسیار حیاتی و لازم است.